نگاهی به فیلم ۳۶۰ درجه

ملودرام‌هاي اجتماعي وقتي با ژانر جنايي- پليسي و گونه اكشن تركيب مي‌شوند عمدتا داستان‌هاي جذاب و سرراستي را روايت مي‌كنند. يعني بخش مهم سينماي تجاري در دنيا وامدار همين نوع ساخته‌هاست و اينگونه توليدات محبوبيت مقبولي نيز نزد تماشاگران دارند. در سينماي خودمان نيز ژانر جنايي با آثار مرحوم خاچيكيان در كميت به اوج رسيد. فيلم 360 درجه اولين ساخته سام قريبيان يك ملودرام جنايي بسيار مدرن اما توخالي و بي ظرفيت از همان سينماي جنايي 40 سال پيش است.

داستان 360 درجه در باره جواني است كه در آستانه ازدواج و تشكيل زندگي به زندان مي‌افتد. او كه متهم اصلي يك پرونده مافيايي و مواد مخدري است  سه سال حبس مي‌كشد اما وقتي به دنياي آزاد برمي‌گردد بايد هم با پليس مواجه شود و هم باباندهاي خلافكار...

كارنامه سينمايي سام قريبيان به عنوان يك بازيگر با سابقه او در مقام فيلمنامه‌نويس و كارگردان تفاوت اساسي دارد. سام قريبيان بواسطه پدرش از سن پايين وارد سينما و حيطه بازيگري شد و در ادامه به فيلمنامه‌نويسي روي آورد. آخرين كار او در مقام فيلمنامه‌نويس مستقل؛ نگارش سناريوي بيگناهان بود كه در جشنواره سي و يكم فجر نامزد دريافت سيمرغ بهترين فيلمنامه نيز شد.

عدم حضور فيلم 360 درجه در بخش اصلي جشنواره فيلم فجر سال گذشته مهر تاييدي بود بر نوع ساختار متفاوت اين فيلم. اكران بي‌رمق فيلم نيز ثابت كرد لحن و زبان 360 درجه خاص است. اما اين ويژگي در جهت ممتاز بودن روايت و داستان نيست. فيلم سام رقيبيان يك روايت پيش پاافتاده اما بسيار چشم نواز از دنياي تبهكاران وطني است. خلافكاراني كه زير گوش شهروندان محترم و شريف مشغول فعاليت‌هاي خلاف و به جيب زدن ميلياردها پول هستند و در مسير فعاليت‌هايشان چه بسا جواناني مانند قهرمان اول فيلم نيز قرباني مي‌شوند.

صحنه‌هاي اكشن فيلم؛ لوكيشن وقوع ماجراها؛ گريم و حتي ديالوگ‌ها هيچكدام رنگ و بوي كهنگي نمي‌دهند اما وقتي همه اينها را در هم مياميزيد چيزي كه بدست مي‌آيد يك تابلوي رنگ و روغن جلا يافته‌اي است كه گويي تصويرش لحظه به لحظه كمرنگ‌تر مي‌شوند.

با اينهمه صحنه‌هاي اكشن در 360 درجه به تنهايي و در سكانس هاي متفاوت قدرت بدلكاري و گريم را يادآوري مي‌كند. سينماي ايران باهمه بي‌بضاعتي خود نشان داده كه در اين زمينه واقعا از هيچ همه چيز مي‌سازد و جا دارد از اين قشر زحمتكش سينما تقئير و تشكر ويژه به عمل بيايد.

بازيها در 360 درجه البته خوب از كاردرآمده است. بازيگران مرد فيلم فارغ از داستان مغشوش آن هركدام در نقش خود خوب ظاهر شده اند.و شايد حضور در چنين فيلم اكشني براي آنان نيز جالب توجه بوده باشد.ديدن ناصرآقايي؛ فرامرز قريبيان؛ حبيب اسماعيلي و رضا رويگري از سينماي نسل قديم و بازيگراني مانند ميلاد كي‌مرام و حسين سليماني از نسل تازه سينما در كنار حضور جذاب مسعود فروتن يكي از معدود امتيازات فيلم است. اما بازيگران زن فيلم عمدتا ضعيف در فيلم ظاهر شده‌اند. البته در ژانر جنايي و اكشن به دليل ذات و نوع اين نوع؛ طبيعي است كه در سينماي ما هنوز محدوديت‌هاي خاصي براي كاراكترهاي زن در نظر گرفته مي‌شود كه بخشي از آن طبيعي است.

در فيلم‌هاي جنايي قهرمان پروري تقريبا مصداق عام دارد. 360 درجه نيز همنيگونه روايتش را آغاز مي‌كند. با اينهمه قهرمان فيلم با بازي كي‌مرام؛ در هرنمايي يك سوپر هيرو( ابرقهرمان) است در نه در مجموع داستان. اين نوع قهرمان‌پروري حوصله سربر است اگرچه 360 درجه درجا متعلق به سينماي تجاري است اما بايد استاندارد‌ها و قواعد ژانر را در نوع روايت رعايت مي‌كرد.

سينماي ايران محتاج خون تازه و ژانرهاي جديد است. اين يك اصل حياتي براي پويايي هر نو سينمايي در هر كشوري و با هر فرهنگي است. 360 درجه اگرچه يك فيلم معمولي اكشن است اما حداقل براي چند هفته‌اي مي‌تواند ذائقه سينما را تغيير دهد.

منبع: روزنامه جام‌جم/نوشته مهدي تهراني